فروپاشی روانی چیست، چه علائم و دلایلی دارد و چگونه درمان می گردد؟
به گزارش وبلاگ رویال درام، فروپاشی روانی (Nervous Breakdown) که به آن فروپاشی عصبی نیز گفته می گردد اصطلاحی است که به یک دوره استرس شدید روحی یا روانی اشاره دارد. در این حالت استرس به حدی است که شما قادر به انجام فعالیت های روزمره عادی خود نیستید.
در واقع اصطلاح فروپاشی روانی معمولاً برای توصیف شرایط های استرس زایی به کار برده می گردد که در آن ها شما به طور موقت قادر به عملکرد طبیعی در زندگی روزمره خود نیستید. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می دهد که انتظارات دیگران از شما از نظر جسمی و عاطفی بیش از حد معمول باشد. این اصطلاح در گذشته به طور مکرر برای اشاره به انواع مختلف اختلالات روانی استفاده می شد، اما امروزه دیگر توسط متخصصان سلامت روان برای آن موارد به کار نمی رود.
در واقع فروپاشی روانی نه یک بیماری جسمانی است و نه یک بیماری روانی. اما این مسأله به این معنا نیست که فروپاشی روانی واکنشی طبیعی یا سالم به استرس محسوب می گردد. در واقع آنچه برخی از افراد به عنوان فروپاشی روانی می شناسند، ممکن است نشان دهنده وجود یک اختلال مربوط به سلامت روان باشد که احتیاج به توجه و رسیدگی دارد مانند افسردگی یا اضطراب.
تجربه مقداری استرس، بخشی طبیعی از تجربه زندگی است. اما وقتی که احساسات بیش از حد طاقت فرسا و شدید می شوند، می توانند منجر به فروپاشی روانی بشوند.
اگرچه فروپاشی روانی می تواند پدیده ای ترسناک و ناتوان نماینده باشد، اما اقداماتی مفیدی وجود دارد که می توانید در راستای شناخت علائم، پیشگیری و معالجه آن انجام دهید. با وبلاگ رویال درام مگ همراه باشید.
فروپاشی روانی چیست؟
فروپاشی روانی یا عصبی اصطلاحی است که برای توصیف یک دوره پریشانی روانی شدید استفاده می گردد. در این حالت، شما قادر به عملکرد در ابعاد مختلف زندگی روزمره خود نیستید.
همان طور که گفته شد فروپاشی روانی یک بیماری روانی نیست. این حالت در واقع بیشتر یک پاسخ ناسالم به استرس است. از یک منظر فروپاشی روانی یک دوره پریشانی ذهنی است که معنا و تعبیر آن فریادی برای یاری است. فردی که دچار فروپاشی روانی شده است ممکن است دچار افسردگی یا اضطراب باشد، یا بدتر از آن، ممکن است نشانه ای از احتمال بروز یک مشکل روانی جدی تر باشد.
این اصطلاح سابقاً برای اشاره به طیف گسترده ای از بیماری های روانی استفاده شد، از جمله:
- افسردگی
- اضطراب
- اختلال استرس حاد
اگرچه فروپاشی روانی دیگر یک اصطلاح پزشکی در نظر گرفته نمی گردد، اما هنوز هم توسط بسیاری از افراد برای توصیف این موارد استفاده می گردد:
- علائم شدید استرس
- ناتوانی در کنار آمدن با چالش های زندگی
در واقع آنچه که عموماً به عنوان فروپاشی روانی شناخته می گردد، می تواند یک بیماری روانی باشد که تشخیص داده نشده است.
در حقیقت هیچ تعریف مورد توافقی برای توصیف فروپاشی روانی وجود ندارد. این حالت به طور کلی به دوره ای اطلاق می گردد که استرس جسمی و عاطفی غیر قابل تحمل بوده و توانایی عملکرد مؤثر فرد را مختل می نماید.
علائم این حالت فروپاشی روانی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و در خصوص هر شخص به علت اصلی آن بستگی دارد. در واقع آن مسائلی که باعث فروپاشی روانی می شوند نیز از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر متفاوت است. به طور کلی، بروز این حالت بدان معنی است که شخص دیگر قادر به عملکرد طبیعی نیست. به عنوان مثال، او ممکن است:
- چند روز پیاپی به محل کار خود مراجعه نکند و اعلام کند حالش خوب نیست.
- از تعاملات اجتماعی خودداری نموده و در مراسم و مهمانی ها شرکت نکند.
- یک الگوی سالم برای تغذیه، خواب و مسائل بهداشتی را رعایت نمی نماید.
در واقع هیچ دلیل واحدی برای بروز فروپاشی روانی وجود ندارد. هر عاملی که منجر به استرس بیش از حد گردد می تواند منجر به بروز این حالت گردد. به طور کلی، احساس استرس و ناتوانی در مدیریت یا کنار آمدن با آن می تواند منجر به بروز احساس خستگی بیش از حد گردد که به واسطه آن نمی توانید عملنمودهای روزمره خود را انجام دهید. برخی از مواردی که می تواند باعث بروز فروپاشی روانی گردد، عبارت اند از:
- یک فاجعه ناگهانی
- یک تغییر عظیم در زندگی
- استرس مداوم در محل کار (که بعضاً به آن فرسودگی شغلی گفته می گردد.)
- اضطراب
- افسردگی
- خواب کم یا بی کیفیت
- مورد سوء استفاده قرار دریافت
- مسائل اقتصادی
علائم فروپاشی روانی
هنگام بروز فروپاشی روانی ممکن است علائم جسمی، روانی و رفتاری مختلفی را تجربه کنید. علائم فروپاشی روانی در افراد مختلف متفاوت است. علت اصلی بروز این حالت نیز می تواند بر روی علائمی که شما تجربه می کنید تأثیر بگذارد.
از آنجا که این اصطلاح دیگر در جامعه پزشکی استفاده نمی گردد، فروپاشی روانی با استفاده از طیف گسترده ای از علائم توصیف شده است. این موارد شامل:
- علائم افسردگی، مانند از دست دادن امید و افکار خودکشی یا خودزنی
- اضطراب همراه با فشار خون، عضلات متشنج، دستان بی رمق، سرگیجه، ناراحتی معده و لرزش
- بی خوابی
- توهم
- تغییرات شدید خلقی یا طغیان های غیر قابل شرح
- حملات هراسی، که شامل درد قفسه سینه، جدا شدن از واقعیت و خود، ترس شدید و سختی در تنفس است.
- پارانویا، مانند این حالت که باور دارید شخصی در حال تماشای شماست یا شما تعقیب می نماید.
- به خاطر آوردن ناگهانی یک واقعه آسیب زا، که می تواند نشان دهنده وجود اختلال استرس پس از سانحه تشخیص داده نشده (PTSD) باشد.
افرادی که یک فروپاشی روانی را تجربه می نمایند نیز ممکن است از خانواده، دوستان و همکاران خود کناره بگیرند. علائم این کناره گیری عبارت اند از:
- پرهیز از اجتماعات و مشارکت های اجتماعی
- تغذیه و خواب نامرتب
- عدم رعایت بهداشت
- مرخصی درمانی دریافت از محل کار برای روزهای متوالی یا عدم حضور در محل کار
- منزوی شدن در خانه
نشانه ها
به غیر از سختی یا ناتوانی در حفظ عملکرد طبیعی، فروپاشی روانی یا عصبی علائم مشخصی ندارد.
اما آنچه که تحت عنوان عملکرد طبیعی یا کامل شناخته می گردد در مناطق، فرهنگ ها و حتی خانواده های مختلف متفاوت است.
ویژگی های فروپاشی روانی به بیماری های زمینه ای احتاقتصادی و چگونگی تجربه استرس در افراد مختلف بستگی دارد. با این حال، در ادامه 21 ویژگی مشترک فروپاشی روانی آورده شده است:
- احساس اضطراب، افسردگی، گریه یا تحریک پذیری
- احساس خستگی عاطفی و جسمی
- تحریک عاطفی و تنش عضلانی
- خواب زیاد یا کم
- دردهای غیر قابل شرح یا عمومی
- لرزیدن بدن یا دست ها
- احساس درماندگی، ناامیدی و اعتماد به نفس پایین
- حرکت یا صحبت کندتر از حد معمول
- اجتناب از موقعیت های معمول اجتماعی
- دریافت مرخصی استعلاجی بیش از حد از محل کار
- فراموش کردن وعده های غذایی یا استحمام کردن
- فقدان انگیزه و علاقه
- مشکل داشتن در کنار آمدن یا تحمل افراد دیگر
- از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
- مشکل داشتن در تفکر، تمرکز یا به خاطر سپردن
- داشتن نشانه های جسمی مربوط به واکنش جنگ یا گریز (عصبانیت) مانند خشکی دهان و تعریق بدون وجود تهدیدی
- تجربه کردن علائم مسائل قلبی عروقی، مانند افزایش ضربان قلب یا ضربان قلب نامنظم
- تجربه عفونت های مکرر؛ زیرا استرس می تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد.
- بروز تغییرات در اشتها و وزن
- داشتن مسائل گوارشی
- تجربه کردن افکار خودکشی یا فکر کردن در خصوص آسیب رساندن به خود
همچنین، برخی از افراد ممکن است علایم روان پریشی را تجربه نمایند که می تواند شامل توهم، پارانویا، هذیان و افت توان شناختی باشد.
دلایل بروز فروپاشی روانی
هر عاملی که بیش از حد تحمل و توان فرد استرس و فشار ایجاد کند، می تواند منجر به فروپاشی روانی شده یا باعث بروز علایم یک بیماری روانی زمینه ای گردد. این استرس می تواند ناشی از عوامل محیطی یا خارجی باشد. برخی از این موارد عبارت اند از:
- استرس مداوم کاری
- وقایع آسیب زای اخیر، مانند از دست دادن عزیزان
- مسائل شدید اقتصادی، مانند جلب اموال
- تغییرات عمده در زندگی، مانند طلاق
- خواب کم یا بی کیفیت
- برخی بیماری های مزمن
- درگیری در محل کار و خانه
- غم و اندوه
- از دست دادن خانه، منبع درآمد یا رابطه
- سابقه خانوادگی در خصوص ابتلا به بیماری های اعصاب و روان
- بیماری های پزشکی یا صدمات شدید یا مزمن
- حضور در یک رابطه سمی و اشتباه
- تروماها و آسیب های روانی مبتنی بر نژاد یا قومیت
- استرس مداوم، مانند جنگ
عوامل خطرسازی که می توانند منجر به فروپاشی روانی شوند
برخی از عوامل می توانند احتمال ابتلای فرد به فروپاشی روانی را افزایش دهد. این عوامل شامل:
- سابقه شخصی اختلالات اضطرابی
- سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی
- ابتلا به بیماری یا آسیبی که مدیریت زندگی روزمره را سخت می نماید.
تشخیص
فروپاشی روانی یک اصطلاح پزشکی رسمی و شناخته شده نیست، بنابراین از نظر فنی راهی برای تشخیص آن وجود ندارد.
چنانچه احساس استرس یا اضطراب در شما بیش از حد معمول باشد یا احساس کنید که از ادامه زندگی روزمره خود ناتوانید، باید به پزشک مراجعه کند تا به شما یاری کند.
پزشک کوشش خواهد نمود تا اختلالات و عوامل پزشکی را که می تواند باعث ایجاد این حالت شوند، آنالیز کند.
آن ها ممکن است:
- در خصوص علائم مشکل شما و سبک زندگی تان سؤالاتی بپرسند.
- روی شما معاینات جسمی انجام دهند.
- سوابق پزشکی شما را آنالیز نمایند.
آن ها همچنین ممکن است برای کسب اطمینان از وجود یا عدم وجود برخی مسائل پزشکی خاص، برای شما آزمایشاتی تجویز نمایند.
پزشکان از کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم، برای تشخیص مسائل و اختلالات مربوط به سلامت روان، استفاده می نمایند. معیارهای مندرج در این کتابچه به آن ها یاری می نماید تا علت مشکل و رویکرد مناسب برای درمان را تشخیص دهند.
اختلالات و بیماری های مرتبط
برخی از مسائل مربوط به سلامت روان می توانند علائمی را به وجود آورند که معمولاً با فروپاشی روانی همراه است. از جمله:
- افسردگی
- اختلالات اضطراب
- اختلال استرس پس از سانحه یا اختلال استرس حاد
- اختلال دو قطبی
- روان گسیختگی
- درد مزمن و شرایط التهابی
چگونه علائم فروپاشی روانی را کنترل کنیم؟
شما می توانید با خروج از چرخه فشار روان شناختی یا رفتاری، علائم این اختلال را بهبود ببخشید:
- مراجعه به پزشک برای معاینه کامل بدنی با هدف اطمینان از اینکه شرایط سلامت کلی شما در بروز علائم فروپاشی روانی تأثیری ندارد.
- مراجعه به روان درمانگر برای گفتاردرمانی یا درمان شناختی رفتاری
- مراجعه به روان پزشک و مصرف داروهای تجویزی مانند داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب برای درمان علائم
- انجام روش های درمانی جایگزین مانند طب سوزنی، ماساژ درمانی یا یوگا
اگر احساس ضعف شدید دارید و در آستانه فروپاشی روانی هستید، این راهکارها را برای مدیریت علائم خود در نظر بگیرید:
- وقتی مضطرب هستید یا استرس دارید، نفس عمیق بکشید و از 10 تا 1 بشمارید.
- کافئین و الکل را از رژیم خود حذف کنید.
- برنامه و روالی را تدوین کنید که به شما برای تجربه یک خواب خوب و با کیفیت یاری کند. این مسأله می تواند به معنای یک حمام گرم، خاموش کردن دستگاه های الکترونیکی یا خواندن کتاب قبل از خواب باشد.
درمان و پیشگیری
روش های مختلفی برای کاهش تأثیرات عاطفی و جسمی استرس وجود دارد.
استراتژی های معمول عبارت اند از:
- دریافت مشاوره که معمولاً شامل رفتاردرمانی شناختی است.
- مشورت با پزشک در خصوص داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب یا داروهای ضد روان پریشی
- اقداماتی برای کاهش یا رفع منابع استرس، مانند درگیری در خانه یا خواسته های نابجا در محل کار
- تمرین تنفس عمیق و تمرینات مراقبه برای یاری به آرامش روحی و جسمی
- انجام فعالیت هایی مانند یوگا و تای چی که باعث تقویت حرکت آرام یا کشش و تنفس کنترل شده می گردد.
- حداقل 150 دقیقه ورزش با شدت متوسط در هر هفته، که به جلسات حدود 20 دقیقه ای در روز تقسیم شده
- گذراندن وقت در خارج از منزل، پیاده روی یا سرگرمی
- صحبت با دوستان، خانواده، شرکا و هم اتاقی ها در خصوص احساسات آزاردهنده تان
- بیدار شدن، غذا خوردن و ورزش کردن طبق یک برنامه زمانی ثابت
- جستجوی گروه های پشتیبانی محلی یا آنلاین برای افرادی که تجربیات مشابه دارند.
- ایجاد یک محیط راحت در خانه که خواب با کیفیتی برای شما ایجاد کند.
- محدود کردن مصرف کافئین و الکل
- اجتناب از مصرف دخانیات و مواد مخدر
- پیگیری پزشکی برای هر گونه اختلال روانی یا جسمی که به آن مبتلا هستید.
چه موقع به پزشک مراجعه کنید؟
این مسأله امری غیرمعمول نیست که گاهی در برابر فشارهای زندگی احساس ناتوانی و ضعف کنید. اما اگر در انجام کارهای روزمره خود با مشکل روبرو هستید، این به این معنی است که به روشی سالم با استرس کنار نمی آیید.
فروپاشی روانی می تواند نشانه ای از یک اختلال در سلامت روان باشد. این مسأله از اهمیت زیادی برخوردار است که به محض مشاهده علائم آن به پزشک مراجعه کنید.
پزشک می تواند به شما در درمان علائم جسمی یاری کند. آن ها همچنین می توانند شما را به روانشناس یا روان پزشک معرفی نمایند. این متخصصان سلامت روان می توانند علائم عاطفی، ذهنی و رفتاری شما را درمان نمایند.
همچنین در صورت نگرانی از رفتار یا شرایط روانی عزیزان خود، شما باید هرچه سریع تر با پزشک تماس بگیرند.
نکاتی برای مراقبت از خود
اصلاح سبک زندگی می تواند به شما یاری کند تا از فروپاشی روانی جلوگیری کنید. این کار همچنین می توانند به کاهش شدت و دفعات آن نیز یاری نمایند. این مسأله می تواند شامل:
- ورزش منظم به میزان حداقل 3 بار در هفته؛ این تمرین می تواند به راحتی 30 دقیقه پیاده روی یا دویدن باشد.
- مراجعه به یک درمانگر یا شرکت در جلسات مشاوره برای کنترل استرس
- خودداری از مصرف مواد مخدر، الکل، کافئین و سایر موادی که باعث ایجاد استرس در بدن می شوند.
- خواب منظم و حداقل برای شش ساعت در شب
- گنجاندن روش های آرام سازی مانند تنفس عمیق در برنامه روزمره
- کاهش میزان استرس خود با پیاده روی آرام، استراحت های کوچک، سازماندهی بهتر محیط و فعالیت های روزمره و داشتن لیست کارهای روزمره
شما می توانید این تغییرات را به تنهایی انجام دهید، اما بهتر است که با پزشک خود برای ایجاد یک برنامه درمانی که به بهترین وجه احتیاجهای بهداشتی شما را برآورده کند، همکاری کنید.
نکته پایانی
بیشتر افراد هر از چند گاهی دوره های استرس، اضطراب و ناامیدی را تجربه می نمایند، خصوصاً پس از وقایع بسیار استرس زا.
اما اگر علائم این اختلالات بر توانایی انجام کارهای معمول شما تأثیر می گذارد یا روابط و تعاملات اجتماعی شما را تحت تأثیر منفی خود قرار می دهد بهتر است از مراقبت های حرفه ای پزشکی بهره ببرید. این امر به ویژه اگر افکار خودکشی یا خود تخریبی دارید بسیار مهم است.
درمان دارویی، مشاوره و سایر روش های درمانی می توانند آنچه را که مردم از آن به عنوان یک فروپاشی روانی یاد می نمایند رفع نموده و شما را به زندگی عادی بازگردانند.
این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه رفع مسؤولیت وبلاگ رویال درام مگ را بخوانید.
منبع: Healthline, Medical News Today, Adventist Health, WebMD, MayoClinic
منبع: دیجیکالا مگ