الگوی صحیح خواب در بچه ها چیست؟
به گزارش وبلاگ رویال درام، الگوی صحیح خواب بچه ها شامل موارد مختلفی است. این که بچه ها ما به چند ساعت خواب در شبانه روز احتیاج دارند، و یا این که والدین چه نقشی در الگوهای خواب بچه ها دارند از جمله مباحث مرتبط با این موضوع است.
احتیاج به خواب در انسان ها در سنین مختلف متفاوت است. به عنوان مثال به طور متوسط یک کودک دوازده ساله به نه ساعت خواب و یک کودک چهار ساله به یازده و نیم ساعت خواب احتیاج دارد. البته این مسئله بین بچه ها با هم در یک سن فرق می نماید. کودکی که شب ها با آرامش و به حد کافی خوابیده ، روز بعد به موقع از خواب بیدار می شود و ا گر به حد کافی نخوابد ، صبح روز بعد به علت کافی نبودن مقدار خواب بهانه گیر و کج رفتار می شود و کمتر شاد به نظر می رسد و انرژی کمتری دارد. در بچه های عظیمتر ، به اندازه نبودن خواب شب باعث خسته ، کند و حساس شدن آن ها می شود و نمی توانند بر روی درس تمرکز نمایند .
نقش والدین در خواب کودک
والدین در خواباندن کودک نقش مهمی را ایفا می نمایند، حتی عده ای از بچه ها تا زمانی که یکی از والدین خصوصا مادر در کنارشان نباشد به خواب فرو نمی فرایند. عواملی که سبب دیر به خواب رفتن در بچه ها می شود ممکن است دلایل متعددی داشته باشد .
وقتی می بینید کودک شما در به خواب رفتن مشکل دارد بهتر است به موارد زیر توجه کنید :
- آیا ساعتی مشخص و منظمی برای رفتن کودک به تخت وجود دارد؟
- آیا کودک در تخت خود احساس خوبی دارد؟ (به عنوان مثال: محیط اتاق خواب برایش مطبوع است؟ خیلی روشن یا تاریک نیست؟ زیاد گرم یا سرد نیست؟ آیا تخت مرتب شده و یا تشک خوبی دارد؟)
- آیا بچه های متعدد در یک اتاق می خوابند و همدیگر را بیدار نگه می دارند؟
- آیا کودک شما در طول روز مسائلی داشته که فکرش را به طور مداوم مشغول می دارد و وی را هیجان زده می نماید و باعث اخلال در خواب می شود؟ (مثال: هیجانات ، دعوا و در گیری، فیلم های مهیج و یا تولد بچه دیگر )
- آیا ممکن است سر و صدا زیاد باشد و مانع خواب کودک شود؟
- آیا مهمان آمده و کودک تمایل دارد ترجیحا بیدار بماند؟
- آیا کودک در اتاق وقتی تنها است احساس ترس می نماید؟
در کل دلایل متفاوتی می تواند باعث نرفتن به موقع کودک به طرف تخت خود شود.
آیا کودک می تواند در رختخواب شما بخوابد؟
بسیاری از والدین برای رهایی از ناراحتی های هنگام خواب ، در مقابل کودک کوتاه می آیند و او را در تمایلاتش برای خوابیدن در کنار خودشان آزاد می گذارند و احساس می نمایند که این بهترین کار برای کودک است. اگر چه این کار برای یکی دو شب قابل توجیه است مثلاً وقتی که کودک بیمار است یا روحیه نامناسبی دارد؛ اما در بیشتر موارد این عمل مناسب نیست. همه ما این حقیقت را می دانیم که افراد در رختخواب مجزا بهتر می خوابند. مطالعات نشان داده که حرکات و بیداری های یک فرد در طول شب افراد دیگری را که با او در یک رختخواب می خوابند بیدار نموده و باعث ایجاد تغییرات خواب می شود. لذا بهتر است که کودک را با افراد دیگر در یک جا نخوابانیم. تنهایی خوابیدن بخش مهمی از یادگیری کسب استقلال ، بدون اضطراب و همراه با آرامش و اطمینان است. این فرایند در رشد روانی به موقع او اهمیت بسزایی دارد .
خوابیدن کودک در بستر شما به جای آن که باعث آرامش و اطمینان او شود، برای او اضطراب و سردرگمی را به همراه می آورد. اگر به کودک خود اجازه بدهید تا میان شما و همسرتان بخوابد احتمالاً به دلیل این که خود را مسئول جدایی شما می داند احساس قدرت زیادی خواهد نمود و همین موجب نگرانی او هم می شود؛ چون می خواهد مطمئن شود که شما او را تحت کنترل دارید و هرگاه که صلاح باشد بی توجه به تمایل او اعمال سلیقه می کنید. اگر شما نشان دهید که نمی توانید به این نحو عمل کنید و او می تواند هر طور که بخواهد عمل کند ممکن است که احساس تزلزل کند .
اگر کودک با یکی از والدین خود زندگی می نماید، یا یکی از والدین دور از خانه و در محل کار است و یا حتی در اتاق دیگر می خوابد وجود این شرایط برای او اضطراب بیشتری را به همراه خواهد داشت. در اینجا بعضی والدین آسانترین راه را انتخاب می نمایند و او را به رختخواب خود می آورند و یا یکی از آن ها به رختخواب او می رود. اما کودک باز هم اطمینان خاطر نخواهد یافت چرا که احساس می نماید جای یکی از آنها را گرفته است و یا خود را مسئول جدایی می داند و همین امر او را دوباره نگران می نماید. اغلب بچه هایی که والدین آن ها جدا از هم زندگی می نمایند و یا طلاق گرفته اند خود را در این آشفتگی خانوادگی مقصر می دانند.
ناراحتی این بچه ها بیشتر مربوط به زمانی است که در رختخواب والدینشان می خوابیده اند. بیشتر بچه ها مشکل جدی و مداومی برای تنهایی خوابیدن ندارند. اگر کودک شما از تنهایی خوابیدن خیلی می ترسد و شما اجازه می دهید کنار شما بخوابد مشکل او را حل ننموده اید. ترس او باید دلیل داشته باشد. شما وقتی به او یاری می کنید که به همراه او بکوشید تا علت ترس او را پیدا کنید. این کار به صبر ، درک و استقامت قابل ملاحظه شما احتیاج دارد.
واقعیت این است که برای خوابی راحت داشتن در شب برای کودک تنها یک روش وجود ندارد، راه چاره ها و توصیه های گوناگونی در این زمینه وجود دارد که چکیده ای از آنها به توضیح زیر است :
- برای کودکتان زمان خواب با مشورت با خودش مشخص کنید و وقتی به زمان خواب وی نزدیک است به کودک باید حتما فرا رسیدن زمان خواب را یاد آوری کنید. آن ها به برخورد قاطع شما و یک قرار ثابت برای خواب احتیاج دارند .
- سعی کنید بیان جمله برو به اتاق خوابت مثل یک عمل تنبیهی به نظر نرسد و به جای آن می توانید به کودک بگویید که لازم نیست بخوابی بلکه باید در تخت خودت استراحت کنی. وقتی جنبه اجبار برای خواب از بین برود احساس آرامش و خواب خود به خود به وجود می آید .
- می توانید قبل از خواب با یک عمل مطبوع مثل: قصه گفتن و یا گوش کردن به نوار قصه و یا لالایی، روزش را به خاتمه برسانید. همین طور حمام کردن و ماساژ قبل از خواب و یا تکان دادن بچه ها کوچکتر به آرامی، مفید خواهد بود .
- سعی کنید هنگام خواب، کودک لباس خواب راحتی بپوشد و اتاق خواب کودک تهویه خوبی داشته باشد و لحاف های سنگین را برای او نگذارید. توجه کنید کودک شما یک محل خواب مطبوع داشته باشد که خوب به نظر برسد مثل: یک اتاق شخصی و یا تخت شخصی .
- فعالیت های بدنی کودک مانند: بازی کردن در پارک، برنامه های ورزشی و... را در طول روز افزایش دهید. البته باید این بازی ها تا غروب ادامه داشته باشد و بتدریج فعالیت کودک را از زمان غروب به بعد کاهش داده و به جای بازی های پر تحرک ، فعالیت هایی مثل: مطالعه کردن و شنیدن قصه و یا تماشای تلویزیون را جایگزین کرد. باید سعی کرد قبل از خواب بازی های هیجان انگیز مثل: بازی های کامپیوتری انجام ندهند و یا فیلم های هیجان انگیز نبیند .
- اگر کودک در شب سخت به خواب می رود به او اجازه خوابیدن در طول روز را ندهید .
- به خاطر داشته باشید مصرف شبانه بعضی از مواد غذایی مانند: چای و یا نوشابه، خواب کودک را کاهش می دهد .
اگر کودک شما در اتاق خواب خودش می ترسد خیلی مهم است که شما ترس او را جدی بگیرید . کودک را آرام کنید و سعی کنید با هم پی به علت ترس ببرید . به کودک این فرصت را بدهید که در خصوص مشکل احتمالی و هیجانات یا چیزهای جالبی که در روز برایش رخ داده با شما صحبت کند، حتی کودک می تواند وقتی در تخت خود دراز کشید از زبان خودش داستانی برای شما بگوید و در خصوص این داستان با او صحبت کنید و مطمئن شوید که تخیلات در ذهن او نماند. این مسئله یاری می نماید که کودک با آرامش بیشتری به خواب فرو رود.
یک کودک از تولد تا خاتمه نوجوانی به چه میزان خواب در شبانه روز احتیاج دارد؟
در زیر، پاسخ یک کارشناس در سایت جام جم را به این پرسش می خوانید :
در 1 تا 4 هفتگی:نوزادان معمولا 15 تا 18 ساعت در روز می خوابند، اما فقط در یک دوره کوتاه 2 تا 4 هفته ای. نوزادان نارس بیشتر می خوابند و نوزادانی که قولنج می نمایند کمتر. از آنجا که نوازادان هنوز ساعت بیولوژیکی داخلی ندارند، الگوهای خوابشان با چرخه روز و شب هماهنگ نیست. در حقیقت آن ها اصلا از الگوی خواب خاصی پیروی نمی نمایند .
ا تا 4ماهگیدر سن 6 هفتگی نوزاد آغاز به هماهنگ کردن ساعت بیولوژیک بدن خود می نماید و شما پیدایش الگوهای منظم خواب را در او خواهید دید. در این زمان، کودک چند بار در شبانه روز و هر بار بین 4 تا 6 ساعت می خوابد و کم کم سردرگمی بین روز و شب خاتمه می پذیرد .
4 تا 12 ماهگیدر حالی که میزان خواب بهینه در این سن 15 ساعت در شبانه روز است، بیشتر نوزادان تا 11 ماهگی فقط در حدود 12 ساعت در روز می خوابند. ایجاد یک الگوی خواب مناسب برای کودک، در این زمان، باید از هدف های اصلی پدر و مادرها باشد. هر قدر که نوزاد عظیم تر می شود اجتماعی تر خواهد شد و الگوی خوابش نیز به عظیمسالان شبیه تر می شود .
نوزادان معمولا در طول روز 3 بار چرت می زنند که این تعداد در 6 ماهگی به 2 بار در روز کاهش می یابد. در این سن یا کمی زودتر، کودک می تواند تمام طول شب را بخوابد. ایجاد الگوی زمانی مناسب برای چرت زدن کودک را باید به زمانی که ساعت بیولوژیکی او کامل شده موکول کنید. چرت صبحگاهی کودک معمولا در ساعت 9 صبح است و یک ساعت طول می کشد. چرت بعدازظهر او بین ساعت 12 تا 2 است و یک تا دو ساعت طول می کشد و آخرین چرت او بین ساعت 3 تا 5 بعدازظهر است .
1 تا 3 سالگی
در سن یک سالگی و بین 18 تا 21 ماهگی کودک دیگر صبح ها چرت نمی زند و فقط یک بار در طول روز می خوابد. بچه ها نو پا به 14ساعت خواب در شبانه روز احتیاج دارند، اما معمولا فقط نزدیک به10ساعت می خوابند .
بیشتر بچه ها هنوز در 21 تا 36 ماهگی به خواب نیمروز احتیاج دارند که مدت آن بین 1 تا 3/5 ساعت تغییر می نماید. آن ها معمولاْ بین ساعت 7 تا 9 شب به تخت می فرایند و بین ساعت 6 تا 8 صبح بیدار می شوند .
3تا 6 سالگی
بچه ها در این سن هم بین ساعت 7 تا 9 شب به تخت می فرایند و بین ساعت 6 تا 8 صبح بیدار می شوند. در 3 سالگی هنوز بیشتر بچه ها در نیمروز استراحت می نمایند. در حالی که در 5 سالگی کمتر این کار را انجام می دهند و خواب نیمروزی کوتاه تر می شود. معمولا کودک بعد از 3 سالگی نباید هنوز دچار بی نظمی در خواب باشد .
7 تا 12 سالگیدر این سن با افزایش روابط اجتماعی، مدرسه و فعالیت های خانوادگی، ساعت خواب شبانه کودک دیرتر می شود، اما هنوز هم بعضی بچه ها در این سن ساعت 9 شب می خوابند. اما بیشتر آن ها بین ساعت 7:30 تا 10 شب به رختخواب می فرایند. اگر چه بچه ها در این سن به 9 تا 12 ساعت خواب شبانه روز احتیاج دارند، میانگین خواب آن ها فقط 9 ساعت است.
12تا 18 سالگی
خواب مناسب به همان اندازه دوران کودکی برای سلامتی نوجوانان هم ضروری است. کارشناسان دریافته اند که ممکن است نوجوانان بیشتر از زمان کودکی شان بخوابند. اگر چه فشارهای اجتماعی در این سن مانع از خوب خوابیدن نوجوانان می شود، بدن آن ها به 6 تا 8 ساعت خواب در شبانه روز احتیاج دارد.
منابع: وبسایت کتابک، وب سایت بچه ها، دانشنامه رشد
منبع: setare.com